Metabolik sendrom nedir? Metabolik sendrom belirtileri! Metabolik sendrom diyeti nasıl yapılır
Metabolik sendromu insülin direncinin olduğu ve şişmanlıkla gelen bir hastalıktır. İnsülin direnci arttıkça kilo alımı ve karın bölgesinde …
Metabolik sendromu insülin direncinin olduğu ve şişmanlıkla gelen bir hastalıktır. İnsülin direnci arttıkça kilo alımı ve karın bölgesinde yağlanma gerçekleşir. Son vakitlerde çağın hastalıklarından bir olarak isimlendirilen metabolik sendrom belirtileri nelerdir? Metabolik sendrom diyeti nasıl yapılır? Bütün bu soruların yanıtlarını Uzman Diyetisyen Sümeyye H. Kara püf noktalarıyla anlattı. İşte cevaplar…
Uzman Diyetisyen Sümeyye H. Kara: Obezite başlı başına insülin direncine neden olabildiği üzere, insülin direnci de obeziteyi hızlandırdığını tabir etti. Tıpkı vakitte insülin tesirinde ve hassaslığında ortaya çıkan bir bozukluk pek çok metabolik sorunu da beraberinde getirdiğini ve obez bireylerde, iskelet kaslarındaki insülin tesirinde kimi yetersizlikler ve meseleler bulunduğunu açıkladı. Kara, sağlıklı hayat biçimi değişikliği, tartı kaybı ve fizikî aktivitenin arttırılması aslına dayanmaktadır. Metabolik sendromlu hastalar için düşük seviyede doymuş yağ, trans yağlar ve kolesterol alımı, saf şeker tüketiminin azaltılması ve zerzevat, meyve ya da tam tahılların alımının arttırılması gerektiğini belirtiyor. Pekala metabolik sendrom diyeti nedir ve nasıl yapılır İşte uzman Diyetisyen Sümeyye H. Kara’dan birtakım açıklamalar:
METABOLİK SENDROM NEDİR?
Obezite ve metabolik sendrom tüm dünyada ve ülkemizde giderek daha fazla sayıda insanı etkileyerek yayılmaya devam etmektedir. Yük artışına paralel olarak erken vefat riski neredeyse %50-100 ortasında katlanarak artmaktadır. Bu sendrom, daha çok insülin hassaslığı artmış bireylerde ortaya çıkmaktadır. Metabolik sendromun öteki bileşenlerine tesiri sebebiyle insülin direnci bu hastalığın merkezinde yer almaktadır. İnsülin direnci; abdominal obezite, aterojenik dislipidemi, fizikî aktivite yetersizliği, karbonhidrat içeriği yüksek diyetlerin tüketimi, çok yemek yeme, hormonal değişiklikler, yaşlanma ve genetik üzere pek çok etkene bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.
Dünya Sıhhat Örgütü teklifine nazaran metabolik sendromun göstergeleri şöyledir:
- Hipertansiyon, kan basıncı 140/90 mmHg üstü;
- Hiperlipidemi, plazma trigliserit seviyesi 150 mg/dL üstü yahut HDL seviyesi erkekte 35 mg/dL, bayanda 40 mg/dL altı;
- Vücut kitle indeksi (BKİ) 30 ve üstü yahut bel/kalça etrafı oranı erkekte 0.90, bayanda 0.85 üstü;
- Gecelik idrar albumin atım suratı 20 mcg/dak;
- Tip 2 diyabet yahut glikoz tolerans bozukluğu yahut hiperinsulinemi.
- Tip 2 diyabetli yahut glikoz tolerans bozukluğu olan bir bireyde bu ögelerden ikisi varsa metabolik sendrom olarak tanımlanır.
METABOLİK SENDROM NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Bireyde metabolik sendromun varlığı koroner kalp hastalığı, enfarktüs ve felç riskini üç kat artırabilmektedir. Bu meseleye ailesel yatkınlık ve bununla birlikte insanın teknolojik gelişmeyle değişen ömür biçimine beslenme biçimini uyarlayamaması sebep olmuştur.
Tedavide esas iki yaklaşım bulunmaktadır. Birinci strateji obezite ve fizikî aktivite yetersizliği üzere çatıyı oluşturan ve insülin direnci ile yakından bağlı olan etkenleri ortadan kaldırmaktır. Yük kaybı ve fizikî aktivitenin arttırılması insülin direncini azaltarak metabolik risk etmenlerini olumlu istikamette etkilemektedir. İkinci yaklaşım ise; aterojenik dislipidemi, hipertansiyon, protrombotik durum ve insülin direnci üzere metabolik risk etmenlerinin tedavi edilmesidir. Her ne kadar sendromun kökenini oluşturan etkenlerin azaltılması daha kolay sonuç alınmasını sağlasa da, farmakolojik bir yaklaşımla da risk etmenlerinin denetimi sağlanabilmektedir. İlaç tedavisi birebir vakitte kardiyovasküler hastalıklara yakalanma oranını azaltmaktadır.
METABOLİK SENDROM HASTALIĞINDA BESLENME TEKLİFLERİ
Diyet tedavisinde günlük 500-1000 kalorilik güç kısıtlaması yapılması kâfi olmaktadır.
- Daha düşük güç alımı için porsiyonlar küçültülmeli
- Orta şiddette 30dk/gün idman yapılmalı
- Rafine CHO’ların (beyaz ekmek, patates, makarna..) yerini tam tahıl eserleri, kurubaklagiller ve tekli doymamış yağlar (zeytinyağı, konola yağı, fındıkyağı) almalı..
- Soda ve meşrubatların yerini su ve ayran almalıdır
- En az haftada bir balık tüketilmeli kızartma biçiminde değil fırın yahut ızgara teknikleriyle pişirilmeli
- Az yağlı süt eserleri tercih edilmeli.
- 3 porsiyon/gün az yağlı süt eserleri tüketilmeli
- Kırmızı et, tereyağ ve tam yağlı süt eserleri tüketimi azaltılmalı,
- Daha çok beyaz et tercih ediniz, haftada 1-2 gün kesinlikle balık tüketiniz
- Sodyum alımı azaltılmalı ( 2.4 g/gün sodyum yahut 6g tuz/gün) tuz yerine baharatlar kullanılabilir
- 5 porsiyon/gün zerzevat meyve tüketilmeli
- Yemeklerde zeytinyağ kullanılmalı
- Tuz kullanımı günlük 6 gr’ı geçmemelidir (1 çay kaşığı)
- Günde 2,5-3 lt su içilmeli
- Haftada 4 gün 45 dk tempolu yürüyüş yapılmalı
- Şekerli, paketli besinlerden uzak durulmalı
- Süt ve süt eserlerinde az yağlı olanları tercih edilmeli
UZMAN DİYETİSYEN SÜMEYYE H. KARA’DAN METABOLİK SENDROM DİYETİ LİSTESİ
SABAH: UYANDIKTAN SONRA 3 SAAT İÇİNDE KAHVALTI YAPILMASINI ÖNERİRİM.
- 1 adet yumurta (Haşlanmış, omlet yahut az yağlı menemen halinde de yapabilirsiniz)
- 2 dilim az yağlı beyaz peynir
- 2 adet tam ceviz
- 5 adet tuzsuz zeytin
- Domates, salatalık ve bol mevsim yeşillikleri
- 2 dilim tam buğday ekmeği
ORTA ÖĞÜN:
- 1 fincan şekersiz bitki çayı
- 8-10 adet çiğ fındık yahut badem
ÖĞLEN YEMEĞİ 13.00:
- 120-150 gram ızgara tavuk göğsü yahut köfte( kızartma yapmayınız)
- Bol yeşillikli salata 1 tatlı kaşığı zeytinyağlı
- 4 yemek kaşığı tam buğday makarna yahut bulgur pilavı (Haftada yalnızca bir gün)
ORTA ÖĞÜN:
- 1 adet mevsim meyvesi
AKŞAM: (EN GEÇ) 20.00
- 2 kase çorba( Az yağlı unsuz ve kremasız olmalı)
- 1 porsiyon zerzevat yemeği (Patatessiz, pirinçsiz)
- 1 kase yoğurt
- Salata 1 tatlı kaşığı zeytinyağlı nar ekşisiz
- 1 dilim tam buğday ekmek
ORTA ÖĞÜN:
- 1 su bardağı süt
- 1 çay kaşığı tarçın
- Yarım çay kaşığı zencefil