Doğum koçunun yanılgısı bebeğin hayatına mal oldu! Doğum koçu ne iş yapar? Doula ne demek?

Geçtiğimiz günlerde Ankara’da yaşanan skandal doğum olayı toplumsal medyada gündem oldu. Doğum koçu tarafından konut ortamında gerçekleştirilmeye çalışılan doğumda, bebek hayatından oldu. Doğum kanalında nefessiz kalan bebek hayatını kaybetti. Pekala Doğum koçu ne iş yapar? Doğum koçu diye bir meslek var mı?

Geçtiğimiz günlerde Ankara’da yaşanan doğum skandalında, doğum koçunun yaptığı kusur 41 haftalık gebe olan annenin evlat acısı yaşamasına sebep oldu. Yapılan kusurun akabinde 112 acil tarafından Hacettepe Üniversitesi’nde yapılan müdahalede, bebeğin makat konumunda geldiği, kanalda nefessiz kalıp öldüğü öğrenildi. Bebeğin hayatını kaybettiği bu bahtsız doğumda, annenin sıhhatinin yerinde olduğu bildirildi. Bu vahim durumun akabinde Sıhhat İrtibatı Derneği Lideri Dr. İbrahim Ersoy, 12 Ocak günü toplumsal medya hesabından bebeğe ilişkin bir isimli rapor paylaşmıştı. Dr. İbrahim Ersoy toplumsal medya hesabından yaptığı bu paylaşım sonrası konutta doğum konusundaki tartışmalar tekrar gündeme geldi.

• — Pekala meskende doğum inançlı ve gerekli mi?
• — Konutta doğumu kimler yaptırabilir?
• — Doğum koçlarının doğum yaptırma yetkisi var mı?
• — Doğum koçu olmak için sertifikalar nereden alınıyor?
• — Ne kadar müddetlik bir eğitimden geçiliyor?
• — Meskende doğumun riskleri neler?

PEKALA DOĞUM KOÇLARI NASIL BİR EĞİTİMDEN GEÇİYOR? DOĞUM KOÇLARI DOĞUM YAPTIRMA YETKİSİNE SAHİP Mİ?

Son yıllarda hayli tanınan hale gelen yurt dışında ‘doula’ olarak isimlendirilen doğum koçları, doğum esnasında ve doğum sonrasında anne ve bebeğe fizikî ve ruhsal takviye olmak için eğitim görürler. Doğum yaklaştığında anneye rahatlatıcı masaj terapileri uygulayarak doğumun kolaylaşmasını sağlayan doğum koçlarının tek başına doğum yaptırma yetkileri yoktur.

Avrupa’da ve Kuzey Amerika’da yaygın meslekler ortasında bulunan doğum koçluğu, ülkemizde de hayat koçu, meslek koçu üzere çok tercih edilen meslekler ortasında yer alıyor. Doğum destekçisi, doula ve hamile eğitim danışmanı üzere isimlerle de bilinen doğum koçluğu, ebelerin unutulmuş asıl misyonlarını tekrar cesaretlendirdiği üzere ebelik eğitimi almamış ancak bu işe gönülden bağlı bayanların meslek sahibi olmalarını da sağlıyor. Doğum sürecinde her bayanın doğum gerilimini azaltacak bir dayanağa gereksinimi vardır. 

Covid-19 salgını nedeniyle kimi anne adayları hastane ortamından korktuğu için konutta doğum yapmayı tercih edebiliyor. Lakin konutlarda doğum yapmak için kâfi alt yapı ve hijyen olmadığı için büyük oranda kayıplar yaşanabilir. Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Kağan Kocatepe, Sıhhat İrtibatı Derneği Lideri Dr. İbrahim Ersoy ve Sıhhat Bakanlığı ve Anadolu Ebeler Birliği Derneği Lideri Nesibe Uzel Yar, son vakitlerde ünlüler ortasında tanınan olan meskende doğum olayının trend olması hakkında konuştu.

“EVDE DOĞUM İÇİN KÂFİ ALTYAPI YOK”

Kağan Kocatepe, konutta doğumun belirli başlı şartlarının olduğunu söyleyerek açıklamalarına şöyle devam etti:

• “Avrupa ülkelerindeki kentlerin nüfus olarak bize nazaran nispeten çok daha az olması ulaşım kolaylığını beraberinde getirdiğinden acil bir durum kelam konusu olduğunda, konutta komplike olmuş bir doğum kelam konusu olduğunda ambulansın meskene gelerek anne adayını hastaneye götürmesi kısa vakitte gerçekleşebilmektedir. İstanbul’da ve başka kalabalık kentlerimizde bu türlü bir imkân kelam konusu değildir.”

Kocatepe, ülkemizdeki birtakım ebelerin tek başlarına doğum yapma konusunda yetersiz halde mezun olduklarını da lisana getirdi.

“DOĞUM YAPILACAK EN İNANÇLI YER HASTANEDİR”

Anne adayı bebeğin hayatının tıpkı oranda eşit olduğu söyleyen Kocatepe, doğum için en inançlı yerin hastane olduğunun altını çizerek açıklamalarına şu kelamları de ekledi: “Bazen olağan doğum esnasında hemen sezaryene geçilmesi gerekebilir yahut doğum sonrası kanamalar olabilir. Bunun için doğum yapılacak yerde hastane donanımının olması yahut hastaneye kısa müddette ulaşma imkanının olması kaidedir. Tabiplerin konutta olağan doğum yaptırması yasaktır ve aslında bence uygun değildir.”

DOĞUM KOÇLARI YASAL OLARAK DOĞUM YAPTIRMA YETKİSİNE SAHİP DEĞİL

Ülkemizde yasal olarak doğum yaptırma yetkisine sahip olan ebeler ve bayan hastalıkları ve doğum uzmanları olduğunu belirtilen Kocatepe, acil durumlarda başka branş tabiplerinin yahut pratisyen doktorlarin de doğum yaptırabileceğini söyledi. Doğum koçlarının doğum esnasında tıbbi bir müdahalede bulunmaya haklarının olmadığının altını çizdi.

“RESMEN KAÇAK İŞ YAPIYORLAR”

En başından beri doğum koçluğu hakkında ıstırapların büyüdüğünü ve şikayetlerin arttığı söyleyen Sıhhat İrtibatı Derneği Lideri Dr. İbrahim Ersoy, açıklamalarıyla öfkesini lisana getirdi: “Bu işler, Sıhhat Bakanlığı tarafından yetki verilmemiş bireyler tarafından yapılıyor. Bakanlık’a bu mevzuda şikayetlerin de çok geldiğini biliyoruz. Birtakım özel kuruluşlar birtakım sertifikalar veriyor fakat bunların resmi hiçbir manası yok. Büsbütün kayıt dışı bir meslek, özel bölümün para kazanmak için yaptığı bir şey. Resmen kaçak, merdiven altı iş yapıyorlar”

 “BU DURUM TARTIŞMAYA KAPALI”

​

Anne adayının bir doğum koçuna muhtaçlığı olmadığını söyleyen Ersoy, kelamlarına şöyle devam etti: “Hamile bayanın, doğum uzmanına yahut ebeye muhtaçlığı vardır. Öteki mevzularda da öteki takviyeler alabilir ancak örneğin ruhsal açıdan dayanak almak istiyorlarsa psikologlar var. Nefes alma verme ya da emzirme üzere eğitimleri bayan doğum uzmanlarını da veriyor. Doğum koçlarına boşu boşuna para harcıyorlar. Bu son vakitlerde toplumsal medyada doğum koçunu etiketleyip insanların hava atma aracı olarak kullandıkları bir şey oldu. Bu üzere şeyler hem anne hem de bebek hayatını tehlikeye atıyor.”

“BU DURUM TOPLUM SIHHATİNİ TEHDİT EDİYOR”

​

• Sıhhat çalışanı olmadığı halde birtakım şahısların hamile izlemi, takibi, eğitim ve danışmanlığı üslenmesinin katiyetle yasal bir durum olmadığını söyleyen Nesibe Uzel Yar yaptığı açıklamada şu kelamlara yer verdi: “Biz 25 Temmuz 2021 tarihinde bu kontrolsüz ve denetimsiz doğum koçluğuyla (doualık) ilgili dernek avukatımız yoluyla bir dilekçe gönderdik. Dilekçe sonucunda da bakanlık olayı takibe alıp Ekim ayında, bir meslek icra etmeyi sağlayacak onaylı bir sertifika programlarının olmadığını söylediler” bu bahiste hakkında yakın takipte olduklarını söyleyen Yar, kelamlarına şu tabirlerle devam etti: “Anne ve bebek sıhhatini korumak için ülkelerde güçlü bir ebelik sisteminin olması gerekiyor. Uygun ebelik sisteminin oturmadığı ülkelerde bu tıp boşluklar oluşabiliyor. Bu da halk sıhhatini tehdit ediyor. Ebelerin mesleksel otonomisi korunmalı ve mesleksel uygulama alanları genişletilmelidir. Zira ebeler bir bayanın üreme çağı dönemince gebelik, doğum, lohusalık üzere tüm devirlerde eğitim ve danışmanlık verecek şahıslardır. Ayrıyeten bir sıhhat sorunu oluştuğunda bunu birinci tespit edebilecek ve tabiple ilişkilendirecek yegâne sıhhat personelidir”

SIHHAT BAKANLIĞI’NIN 1 EKİM 2021 TARİHLİ YAYIMLADIĞI İHTAR

​

“Doula ve Doğum Koçluğu Sertifikalı Eğitim Programı” ismi altında sertifikalı eğitimler hakkında Sıhhat Bakanlığı’nın 1 Ekim 2021 tarihli yayımladığı ihtar metninde şu sözler yer aldı: “Sağlık alanında Bakanlığımızca tescil edilecek sertifikalar ile bu sertifikaların verildiği eğitim programlarına ait adap ve temeller 04/02/2014 tarihli 28903 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sıhhat Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yönetmeliğine nazaran yürütülmektedir. Bu Yönetmelik ile belirlenen kararlar dışında verilen sertifikalı eğitimler mevzuat açısından uygun olmadığı üzere iştirak sağlayanların da mağdur olmasına neden olmaktadır. Son vakitlerde ‘Doula ve Doğum Koçluğu Sertifikalı Eğitim Programı’ ismi altında sertifikalı eğitimler düzenlendiği konusunda şikayetler alınmaktadır. Bakanlığımızca onaylanmış bu türlü bir sertifika eğitimi bulunmamaktadır.”

Sıhhat Bakanlığı